Γι’ αυτό συγχωρήστε μου την αμηχανία και ίσως κάποια συγκίνηση.
Φυσικά η εκδήλωση είναι για τον Νίκο. Όμως τα νήματα, λεπτά αλλά πολύ ουσιαστικά που δένουν αυτά τα ονόματα είναι ευδιάκριτα, ισχυρά και με έντονη συμβολική, αλλά και ουσιαστική σημασία. Μιλάμε για την σχέση με την πόλη, την τοπική κοινωνία, μιλάμε για τον αλτρουισμό, την ευγένεια, μιλάμε για την σεμνότητα, την ανθρωπιά, την ανιδιοτέλεια. Μιλάμε για τον Νίκο Λεγάκη στο «Κώστας Κωσταράκος». Μιλάμε για το κενό, απίστευτα δυσαναπλήρωτο, που έχουν αφήσει πίσω τους στην πόλη, στον Πειραιά.
Τον Νίκο Λεγάκη τον γνώρισα πριν από περίπου 13 χρόνια, το 1998. Πρέπει να ομολογήσω μάλιστα ότι ένοιωσα πολύ αμήχανα καθώς γνώρισα έναν ευγενέστατο, χαμηλών τόνων, μειλίχιο άνθρωπο που ήταν επικεφαλής ενός δημοτικού σχήματος το οποίο – συμπαθάτε με – θεωρούσα αναχρονιστικό. Θυμηθείτε την εποχή. Ο «Καποδίστριας» ένας νόμος που προέβλεπε την αναγκαστική συνένωση δήμων και κοινοτήτων, και ήταν πάγιο αίτημα της δικής μας Αριστεράς, της Αριστεράς της ευθύνης όπως λέμε τώρα και για την Δημοκρατική Αριστερά, το κόμμα που υποστηρίζω, είχε μόλις υιοθετηθεί. Ήμουν λοιπόν πολύ αρνητικά προκατειλημμένος απέναντι σε ένα δημοτικό σχήμα το οποίο ονομαζόταν «Ανεξάρτητο Κίνημα Καμινίων Πειραιά» (όπως και με ένα άλλο που μιλούσε για ανεξάρτητο Φάληρο) και προκαλούσαν μια σύγχυση : Τι διάολο, έλεγα, ενώ λέμε ότι ο Πειραιάς πρέπει να ενωθεί με άλλους μικρότερους όμορους δήμους, το Μοσχάτο, τον Ρέντη, τη Δραπετσώνα (παρεμπιπτόντως εξακολουθώ να υποστηρίζω κάτι τέτοιο), αυτοί εδώ οι τύποι θέλουν να αυτονομήσουν τα Καμίνια και την Παλιά Κοκκινιά; Ένοιωθα πολύ αμήχανα λοιπόν, για να μην αναφέρω και τα αισθήματα αντιπαλότητας που ενστικτωδώς δημιουργούνταν. Βλέπετε μόλις είχαμε φτιάξει το «Λιμάνι της Αγωνίας» και το ΑΚΙΚΑΠ, ιδίως στα Καμίνια, όπου σάρωνε, ήταν βασικός «ανταγωνιστής μας». Τότε δεν μπήκε κανένα σχήμα στο δημοτικό συμβούλιο, μπήκαν και τα δύο τέσσερα χρόνια αργότερα το 2002. Προσωπικά πάντως είχα ήδη αντιληφθεί ότι το ΑΚΙΚΑΠ, που εν τω μεταξύ κάπως είχε μετονομαστεί, προβάλλοντας την περίπτωση των υποβαθμισμένων Καμινίων, ουσιαστικά μιλούσε για την ανάγκη αναβάθμισης των γειτονιών του Πειραιά. Μια ανάγκη διαχρονική, μια ανάγκη υπαρκτή – δυστυχώς – ακόμη και σήμερα.
Σημείωσα ότι τα χαρακτηριστικά της συμπεριφοράς, του ανθρώπου Νίκου Λεγάκη, είχαν ήδη κλονίσει την αρχική μου καχυποψία προς το εγχείρημα. Παρακολουθώντας τον από εκεί και έπειτα ως δημοτικό σύμβουλο, οι όποιες αυτές σκιές είχαν από την αρχή διαλυθεί.
«Ως εκ θαύματος» συντέθηκε ένα δυναμικό «τρίδυμο» στο δημοτικό συμβούλιο. Μια επιθετική τριπλέτα που θα ζήλευε και ο Ολυμπιακός. Με Δρίτσα και Καρδαρά από το «Λιμάνι» και Λεγάκη απ’ το «ΑΚΙΚΑΠ», η δημοτική αρχή Αγραπίδη, φάνηκε από την αρχή ότι θα είχε να αντιμετωπίσει μια πολύ δύσκολη δεύτερη τετραετία. Ανίχνευε κανείς τις συμπτώσεις στις θέσεις που διατυπώνονταν για τα μεγάλα θέματα της πόλης. Για την ανάπτυξη, την προστασία των ελεύθερων χώρων, την προσοχή στα μικρά και καθημερινά, την ωριμότητα και την τεκμηρίωση στα μεγάλα και οραματικά. Ίσως και εγώ προσωπικά ως δημοσιογράφος, αδίκησα την δουλειά αυτής της τριάδας, αυτής της άτυπης τριπλέτας, τόσο εκείνη όσο και την επόμενη περίοδο. Φταίει και η ισοπεδωτική λαίλαπα Φασούλα που τόσοι την πίστεψαν, τόσους πρόδωσε και για την οποίαν ακόμη – κάποιοι τουλάχιστον – επιμένουμε να κάνουμε την αυτοκριτική μας.
Όμως το πολιτικό προφίλ του μακαρίτη του Νίκου Λεγάκη, έμελε να γίνει γνωστό, η καθημερινή του προσφορά στην πόλη να τύχει καταξίωσης. Θα ήταν άδικο να πει κανείς πως ήταν οι ίντριγκες και οι εσωτερικές συγκρούσεις στο «Λιμάνι» που οδήγησαν στην επιλογή του ως επικεφαλής της «Συμμαχίας στον Πειραιά». Αυτή η επιλογή, τόσο ψυχοφθόρα για τον ίδιον, ήταν σχεδόν νομοτελειακή. Και σφράγιζε με τον καλύτερο τρόπο την άτυπη συνεργασία που είχε αναπτυχθεί μεταξύ των δύο κινήσεων επί μια οχταετία. Μια συνεργασία που στηριζόταν σε όρους ειλικρίνειας, εντιμότητας και πάνω απ’ όλα πρόταξης του αυτοδιοικητικού λόγου έναντι των όποιων πολιτικών σκοπιμοτήτων και συμφερόντων. Εδώ θα άξιζε να σημειώσει κανείς πως στο άστοχο κατά την γνώμη μου ερώτημα που αιωρείτο πολλές φορές, για το αν ήταν, δηλαδή, «δεξιός ή αριστερός» ο Λεγάκης, την απάντηση έδινε η καθημερινή του παρουσία : ήταν ένας ευγενής Άνθρωπος, αφοσιωμένος στον συνάνθρωπο και τον συμπολίτη του. Ένας δημοτικός σύμβουλος που φρόντιζε και κατάφερνε να παίρνει ότι θετικό υπήρχε σε κάθε άποψη, ανεξαρτήτως του ποιος την διατύπωνε. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι ο Αντώνης Καλογερόγιαννης, ένας θεωρητικά τουλάχιστον «δεξιός» δημοτικός σύμβουλος (παρεμπιπτόντως απ’ τους πιο τεκμηριωμένος κατά την γνώμη μου), όταν διαδέχθηκε τον επίσης μακαρίτη Παναγιώτη Μελά στα έδρανα του δημοτικού συμβουλίου έλεγε – και λέει φαντάζομαι – πως δίπλα τον Νίκο Λεγάκη μάθαινε, αυτόν περισσότερο απ’ όλους, τις απόψεις, τις ιδέες, τις τοποθετήσεις του παρακολουθούσε.
Η ευγενής ακτινοβολία του μακαρίτη του Νίκου Λεγάκη, ξεπερνούσε, λοιπόν, τυποποιημένους σχηματισμούς. Ο καθαρός αυτοδιοικητικός λόγος του και η εντιμότητά του, ο ρεαλισμός και πάντοτε η ουμανιστική προσέγγιση στα πράγματα τον καθιστούσαν σημείο αναφοράς για πολιτικούς και απόψεις, ανεξαρτήτως προελεύσεως. Η επιλογή λοιπόν πριν από έναν χρόνο και κάτι, να τεθεί επικεφαλής της «Συμμαχίας στον Πειραιά», μόνο τυχαία ή πρόχειρη δεν ήταν . Εξυπηρετούσε ίσως ισορροπίες στο ένα μέρος, αλλά αυτό ήταν το ελάχιστο. Αναδείκνυε τον καθαρό αυτοδιοικητικό λόγο του ΑΚΙΚΑΠ και αυτό ήταν πολύ σημαντικό. Συσπείρωνε μικρότερες κινήσεις, πράγμα καθόλου αμελητέο και έφερνε κοντά σε αυτό το φιλόδοξο σχήμα που συγκροτήθηκε, νέες δυνάμεις με την ιστορική διαδρομή των προσώπων τους πάντοτε, όπως η «Δημοκρατική Αριστερά του Πειραιά».
Είχα την ευθύνη, αλλά και την τύχη, να εκπροσωπώ την δημοκρατική αριστερά σε εκείνην την «συμμαχία» - τουλάχιστον μέχρι την συγκρότηση της διακήρυξης και των βασικών αρχών του προγράμματός της. Επί της ουσίας είχα την δυνατότητα να μιλάω πολλές φορές κάθε μέρα, να συναντιέμαι μαζί του, να συνδιαμορφώνουμε θέσεις και απόψεις. Σε μια δύσκολη διαδικασία. Με εντάσεις, που πολλές φορές χαρακτηρίζουν οργανώσεις και κόμματα της Αριστεράς, αλλά δεν ήταν υποχρεωμένος να τις έχει ζήσει και ο γιατρός. Κατάφερνε να ξεπερνά τις όποιες αντιθέσεις και να συμβάλει στην διαμόρφωση θετικών συνθέσεων. Δεν έχει νόημα να αναφερθώ σε λεπτομέρειες. Στο πως κατέληξε, επέμενε και επέβαλε για παράδειγμα τον όρο «Συμμαχία» στον τίτλο. Πέρα απ’ το συμβολικής σημασίας αυτό γεγονός, έχει ουσιαστικότερη σημασία το πώς κατάφερνε να πείθει ότι αυτό το σχήμα – προεκλογικά τουλάχιστον – ήταν μια ισότιμη συμμαχία εταίρων. Κάτι που δεν διανοείτο να αμφισβητήσει κανείς. Η εντιμότητα και η σαφήνεια, θα έλεγε κανείς, ως καταλυτικό όπλο στην διαμόρφωση συνθέσεων στο δύσκολο πεδίο της πολιτικής και το δυσκολότερο ακόμη, επιτρέψτε μου να πω, της τοπικής δημοτικής πολιτικής.
Όλα τα παραπάνω μπορεί να συνθέτουν ένα τυπικό προφίλ του γιατρού. Τυπικό, αλλά το εννοώ, ουσιαστικό. Κλείνοντας επιτρέψτε μου να θυμηθώ δύο ανθρώπινες, πιο προσωπικές στιγμές. Ή μάλλον καταστάσεις. Την αφοσίωση με την οποία περιέβαλε έναν γνωστό σε πολλούς μας φίλο, όταν το 2005 αντιμετώπισε σοβαρότατο πρόβλημα υγείας. Ο Νίκος Λεγάκης τον έσωσε κυριολεκτικά απ’ του χάρου τα δόντια. Δεν μας άφησε ποτέ να δημοσιοποιήσουμε το γεγονός. Φυσικά δεν δέχθηκε ποτέ καμία αμοιβή, ενώ δεν έπαψε και μέχρι τέλους να ενδιαφέρεται για την πορεία της υγείας του. Είμαι βέβαιος πως όποιοι τον είχαν ζήσει σαν γιατρό θα έχουν να διηγηθούν πολλές άλλες ανάλογες ιστορίες.
Η δεύτερη είναι και η τελευταία. Γνωρίζαμε αρκετοί το μέγεθος της δυσκολίας και τον βαθμό επικινδυνότητας της επέμβασης που πήγαινε να κάνει ο Νίκος. Το ρίσκο που αναλάμβανε προσωπικά. Γιατρός δεν είμαι, αλλά φοβόμουν, δεν το κρύβω. Όταν ήταν στο εξωτερικό μιλήσαμε δυο – τρεις φορές. Όπως και πριν φύγει, έτσι και τότε , κατά την τελευταία μας επικοινωνία, την παραμονή του χειρουργείου, ήταν αισιόδοξος. Έμπαινε να δώσει την τελευταία του, όπως αποδείχθηκε, μάχη, και ρωτούσε λεπτομέρειες αλλά και απόψεις για το πώς πάει η «Συμμαχία». Αισιοδοξούσε ότι θα νικήσουμε και στα δύο μέτωπα. Δυστυχώς, στην μια τουλάχιστον πρόβλεψή του, διαψεύστηκε. Την προσωπική του τελική μάχη την έχασε πέρυσι τέτοιες μέρες. Το κενό που άφησε, πρώτα απ’ όλα για την οικογένειά του, μετά για την γειτονιά του, αλλά και για τον Πειραιά – θα είναι τετριμμένο αλλά δεν ξέρω πως αλλιώς να το πω – δεν αναπληρώνεται εύκολα. Μάλλον δεν αναπληρώνεται. Δυστυχώς για τον Πειραιά.
*Το παραπάνω κείμενο αποτελεί την παρέμβαση του Ν.Α. στην εκδήλωση μνήμης για τον Νίκο Λεγάκη που πραγματοποιήθηκε την Τετάρτη 16 Νοεμβρίου στον πολιτιστικό χώρο «Κώστας Κωσταράκος».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου